از جناب علامه ابن عثیمین سوال شد : حکم جهاد در این زمان چیست؟
الحمدلله،
«اصل در جهاد آنست که فرض کفایی است؛ یعنی اگر عده ای به جهاد بروند وجوب آن از دوش بقیه ساقط می گردد، با این وجود جهاد در بعضی احوال فرض عین می شود :
اول : هرگاه شخصی در میدان و صف جهاد حضور یابد، در آنصورت برای وی جایز نیست که میدان را ترک کند، به دلیل فرموده الله متعال : «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا إِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ * وَمَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَیِّزًا إِلَی فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ الله وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ» (انفال 15-16).
یعنی : «ای کسانی که ایمان آوردهاید! هنگامی که با انبوه کافران در میدان نبرد روبهرو شوید، به آنها پشت نکنید (و فرار ننمایید) و هر کس در آن هنگام به آنها پشت کند -مگر آنکه هدفش کنارهگیری از میدان برای حمله مجدد، و یا به قصد پیوستن به گروهی (از مجاهدان) بوده باشد- (چنین کسی) به غضب خدا گرفتار خواهد شد؛ و جایگاه او جهنم، و چه بد جایگاهی است».
این یک مورد.
دوم : هرگاه دشمن شهر و دیارش را محاصره کرده باشند، در اینحالت بر او واجب است که برای دفاع جنگ کند، زیرا مردی از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسید : ای رسول خدا! اگر کسی بخواهد مالم را بگیرد چکار کنم؟ فرمود : « لا تُعطِهِ مالّکَ » مالت را به وی مده (و از آن دفاع کن)، مرد پرسید : اگر خواست مرا بکشد چی؟ فرمود : « قاتِلْهُ» با وی بجنگ، مرد گفت : اگر او مرا کشت چی؟ فرمود : « فأنتَ شهیدٌ» پس در آنصورت تو شهید هستی، مرد گفت : اگر من او را کشتم چی؟ فرمود : « هو فی النار» او در جهنم خواهد رفت». به روایت مسلم (140).
این مسلمانی است که هرگاه بخواهد مالم را بگیرد و من وی را بکشم باز او در جهنم است، و این حال مسلمان (متجاوزگر است) پس اگر کافر باشد چه حالی خواهد داشت؟!
سوم : هرگاه ولی امر مسلمانان از او بخواهد بیرون رود، یعنی از وی بخواهد که برای جهاد برود، در اینحالت نیز جهاد فرض عین است، به دلیل فرموده باری تعالی : «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا مَا لَکُمْ إِذَا قِیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فِی سَبِیلِ الله اثَّاقَلْتُمْ إِلَی الْأَرْضِ أَرَضِیتُمْ بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا مِنَ الْآَخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فِی الْآَخِرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ» (توبه 38).
یعنی : «ای کسانی که ایمان آوردهاید! چرا هنگامی که به شما گفته میشود: «به سوی جهاد در راه خدا حرکت کنید!» بر زمین سنگینی میکنید (و سستی به خرج میدهید)؟! آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شدهاید؟! با اینکه متاع زندگی دنیا، در برابر آخرت، جز اندکی نیست».
چهارم : هرگاه آن شخص دارای تخصص و مهارتی باشد که کسی جز او بدان خبره نباشد و (مجاهدان در میدان جهاد به تخصص و مهارت او) نیاز داشته باشند، در اینحالت جهاد (بر وی) فرض عین می شود، مثلا شخصی بکارگیری و استفاده از هواپیماهای جنگی را بلد باشد و غیر او کسی نباشد که تواناییش کافی باشد، در اینحالت فرض عین می شود.
علماء این چهار مورد را گفتند که باعث می شود جهاد فرض عین شود، اما در اصل جهاد فرض کفایی است». "مجموع فتاوی ورسائل فضیلة الشیخ محمد بن صالح العثیمین" (25/314).
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
| 
