الحمدلله،
قیاس در لغت: بر تقدیر(برآورد یا تخمین زدن) شیئ به شیئ دیگر اطلاق می شود.
و در اصطلاح یعنی: الحاق کردن مسئله ای که در آن نصی وارد نشده است بر حکم مسئله ای که در حکم آن نص موجود است و این به دلیل اشتراک آن دو مسئله در علت وارد شدن حکم است. مثلا نص بر تحریم خمر وارد شده است ولی در مورد انگوری که شیره ی آن را گرفته و نگهداری کرده اند تا مست کننده شود نصی وارد نشده است ولی چون در مست کنندگی که علت حکم تحریم است، مشابه با خمر (شراب) است بنابر این بر آن قیاس می شود و حکم به حرام بودن شیره ی انگور مست کننده می شود.
جمهور فقها قیاس را به عنوان حجتی شرعی معتبر می دانند البته بر خلاف ظاهریه و بعضی از معتزله. بدین معنی که اگر حکم واقعه‌ای، بوسیله قرآن و سنت نبوی و اجماع ثابت نشده باشد، استناد به قیاس برای بیان حکم آن، صحیح و معتبر است.
البته علما قیاس را در مسائل عبادت جایز نمی دانند، و بعضی از علما اصلا آن را جایز نمی دانند مانند شوکانی و ابن حزم.
برای بیان ارکان و شرایط اجماع و قیاس بکتب اصول فقه از جمله جمع الجوامع و اصول فقه ابوزهره و اصول فقه خضری بگ مراجعه شود.
امام ابوحنیفه نیز از جمله کسانی بود که قیاس را جزو ادله احکام می دانستند و حتی به عالم اهل رای مشهور بوده است.
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
