|
الحمدلله، اولا باید گفت که نمازهای فرض قضا ندارند بجز در دو حالت: 1- شخص در خواب بماند و بعد که بیدار شد دید که وقت نماز تمام شده است. 2- شخص آنقدر مشغله ی فکری داشته است که فراموش کرده وقت نماز شده و بعد که بیاد می آورد می بیند که وقت نماز تمام شده است. فقط در این دو حالت است که شخص می تواند نمازش را قضا کند، و باید بلافاصله و بدون تاخییر هرگاه بیادش آمد فورا نماز خود را که نخوانده بود بخواند. در غیر اینصورت قضای نمازهای فرض اصلا مجاز نیست و بلکه در حکم نماز نخواندن است که بعضی از علما حکم کفر آنرا داده اند و برخی فرموده اند که گناه بزرگتری از زنا است. به فتوای (4758) مراجعه کنید. دوما: بر خلاف نمازهای فرض، بر طبق رای صحیح می توان گفت که: نمازهای سنت را می توان قضا کرد. و این رای عبالله ابن عمر رضی الله عنه و اوزاعی و شافعی و احمد و اسحاق و مزنی و غیر آنها نیز است. دلیل این رای هم حدیث صحیح زیر است: ام سلمه رضی الله عنها میفرماید: سَمِعْتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم یَنْهَی عَنِ الرَّکْعَتَیْنِ بَعْدَ الْعَصْرِ، ثمَّ رَأَیْتُهُ یُصَلِّیهِمَا وکان عِنْدِی مِنَ الأَنْصَارِ، فَأَرْسَلْتُ إِلَیْهِ الْجَارِیَةَ، فَقُلْتُ: قُومِی بِجَنْبِهِ فَقُولِی لَهُ: تَقُولُ لَکَ أُمُّ سَلَمَةَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، سَمِعْتُکَ تَنْهَی عَنْ هَاتَیْنِ وَأَرَاکَ تُصَلِّیهِمَا، فَإِنْ أَشَارَ بِیَدِهِ فَاسْتَأْخِرِی عَنْهُ، فَفَعَلَتِ الْجَارِیَةُ، فَأَشَارَ بِیَدِهِ، فَاسْتَأْخَرَتْ عَنْهُ، فَلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ: «یَا بِنْتَ أَبِی أُمَیَّةَ، سَأَلْتِ عن الرکعتین بعد العصر، وَإِنَّهُ أَتَانِی نَاسٌ مِنْ عَبْدِالْقَیْسِ، فَشَغَلُونِی عَنِ الرَّکْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ بَعْدَ الظُّهْرِ فَهُمَا هَاتَانِ». (بخاری:1233) از رسول اکرم صلی الله علیه وسلم شنیدم که از خواندن دو رکعت، بعد از نماز عصر، منع می کرد. اما من دیدم که در خانه من، دو رکعت، بعد از نماز عصر خواند. آن روز، چند زن انصاری، نزد من نشسته بودند. به دختر بچه ای گفتم: نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم برو و از قول من، بگو: ای رسول خدا صلی الله علیه وسلم ! شما از خواندن این دو رکعت، ممانعت میکردی. ولی اکنون می بینم که آنها را می خوانی. و افزود که اگر آنحضرت صلی الله علیه وسلم با دست، اشاره فرمود، تو عقب برو. آن دختر بچه، نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم رفت و چنان کرد. رسول اکرم صلی الله علیه وسلم با دست، اشاره فرمود. دختر نیز خود را عقب کشید (و منتظر ماند). پس از اتمام نماز، رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «ای دختر ابوامیه! تو درباره ی دو رکعت بعد از عصر، پرسیدی. باید بگویم: عده ای از افراد قبیله عبد قیس نزد من آمده بودند و بخاطر سرگرم شدن با آنان، دو رکعت (سنت) بعد ازظهر من، فوت شد. اینها، همان دو رکعت بود که خواندم». پس کسی که مثلا نماز سنت صبح یا نماز سنت قبل از ظهر را نخوانده، می تواند بعدا آنرا قضا کند. از قیس بن عمر روایت است که او برای نماز صبح بیرون آمد و در مسجد دید که پیامبر صلی الله علیه و سلم مشغول خواندن نماز صبح است، لذا نتوانست سنت فجر را بخواند، فورا با پیامبر صلی الله علیه و سلم نماز صبح را خواند. سپس چـون نماز صبح تمام شد، برخاست و سنت فجر را بجای آورد. پیامبر صلی الله علیه و سلم از کنار او گذشت و فرمود: ما هذه الصلاة؟ [این نماز چیست؟]. او گفت: سنت فجر است، پیامبر صلی الله علیه و سلم حرفی نزد و سکوت فرمود. به روایت احمد و ابن خزیمه و ابن حبان و اصحاب سنن، مگر نسائی. حافظ عراقی اسناد آن را حسن دانسته است. و صحیح ابن ماجه (948) . سید سابق در فقه السنه می گوید:"از ظاهر احادیث چنان برمی‌آید که پیش از طلوع خـورشید و بعد از آن می‌توان سنت صبح را قضا کرد، خواه با عذر یا بدون عذر، همراه با نماز صبح، یا تنها فوت شده باشد." و علامه ابن عثیمین می گوید: "قضای سنت راتبه اگر فوت شود، سنت است. و دلیل بر این هم اینست که پیامبر صلی الله علیه وسلم هنگامی که از نماز صبخ خواب می ماند و تا بعد از طلوع خورشید بیدار نمی شدند، ابتدا نماز سنت فجر را می خواند و بعد خود نماز صبح را می خواندند.". "لقاءات الباب المفتوح" (لقاء رقم/74، سؤال رقم/18). والله اعلم وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت IslamPP.Com | 
