حکم کسی که دین مسلمانی را دشنام دهد چیست؟ مثلا بگوید : لعنت بر دینت؟

الحمدلله،

دشنام دادن دین یا اسلام به اجماع اهل علم کفر اکبر است، و انسان را از اسلام خارج می کند، و بایستی توبه کند و مجددا شهادتین بر زبان آرد، اگر توبه نکند بعنوان حد ارتداد کشته می شود.

اما اگر کسی مستقیما دین را دشنام ندهد، بلکه دین شخص مسلمان معینی را دشنام دهد، مثلا بگوید : «لعنت بر دینت» یا «لعنت بر دین پدر و مادرت» و یا امثال این الفاظ، و شخص مورد دشنام اقع شده مسلمان باشد، در آنصورت ظاهر کلامش اینست که دین را دشنام داده و لذا این نیز کفر است، اما بعضی از اهل علم احتمالی را در این بین روا دانستند و آن اینکه : ممکن است منظور وی (نه دین اسلام) بلکه تدین و کیفیت دینداری او باشد، و این گاهی از قرائن محیط ممکن است برداشت شود، پس در این هنگام (اگر قرائن بر این احتمال دلالت کند) شخص دشنام دهنده تعزیر و تنبیه می شود، ولی در هرحال باید توبه کند.

در کتاب دائرة المعارف فقهی آمده : «فقهاء اتفاق نظر دارند که هرکسی امت اسلام یا دین مسلمین را دشنام دهد کافر می گردد، اما اگر دین مسلمانی را دشنام دهد؛ حنفیه آنگونه که در کتاب "جامع الفصولین" آمده گفتند : لازمست کسی که دین مسلمانی را دشنام می دهد کافر گردد، اما در اینجا تاویلی محتمل است به اینکه مراد و منظور او اخلاق زشت و رفتار قبیح او باشد نه خود دین اسلام، پس در اینحالت لازمست که تکفیر نشود» "الموسوعة الفقهیة" (24/139).

و شیخ علیش مالکی رحمه الله می گوید : «کسی که دین یا ملت (اسلام) یا مذهب (اسلام) را دشنام دهد – که این امر بسیار از افراد فرومایه واقع می شود – اگر قصد او شریعت مطهر و احکامی باشد که الله متعال برای بندگانش تشریع کرده، او قطعا کافر است، و اگر دشنام خود را آشکار کند پس بعنوان مرتد از او طلب توبه می شود، اگر توبه کرد – که هیچ – وگرنه کشته خواهد شد..

و اگر قصد او احوال شخصِ (دشنام داده شده) و دینداری او باشد، این به معنای دشنام دادن مسلمان است و به اجتهاد حاکم تنبیه خواهد شد، و فرق بین این دو قصد با اقرار یا قرائن مشخص می شود، هرچند بعضی (از علماء) حکم قصد دوم را هم مثل قصد اول دانستند، مثلا در مبحث "ارتداد" گفتند : اگر تارک نماز به کسی که به وی می گوید نماز بخوان بگوید : هرگاه به بهشت داخل شدی در را پشت سرت ببند! اگر با گفتن این سخن قصد این را داشته که نماز تاثیری در دین ندارد، پس به اتفاق مرتد شده، و اگر قصد داشته که نماز او (یعنی نماز ناصح او) تاثیری برایش ندارد چرا که وی را از فحشاء و منکرات بازنداشته در آنصورت در ارتداد او دو قول وارد شده است»."فتح العلی المالک فی الفتوی علی مذهب الإمام مالک" (2/346).

البته این احتمال که ذکر کردند ممکن است بسیار نادر روی دهد، اما اصل بر آنست که دشنام دین مسلمانی در حکم دشنام اسلام است، و برای نادر بودن همین احتمال است که شیخ علیش رحمه الله در جای دیگری از کتابش سخنی از این احتمال نکرده و دشنام دهنده به مذهب مسلمان را کفر دانسته است، چنانکه از ایشان سوال می شود : مردی دین فردی را لعن می کند، و همینطور مذهب دیگری را لعن کرده و به دیگری می گوید : نفرین به مذهبت .. آیا مرتد می شود؟

که ایشان پاسخ می دهند : « الحمد لله والصلاة والسلام علی سیدنا محمد رسول الله، آری با این سخن مرتد می شوند،  اگر توبه نکنند به اتفاق (فقهاء) مستحق کشتن هستند، ..» "فتح العلی المالک" (2/355).

در هر حال کفاره دشنام دهنده – چه دین را دشنام دهد یا شخص را – توبه نصوح است، کسی که توبه کند خدا توبه اش پذیراست، اما دشنام دهنده مستحق تعزیر و تادیب هم هست، چنانکه از امام نووی می پرسند : کسی که به مسلمانی بگوید : ای سگ! یا ای خوک! و یا امثال این الفاظ قبیح چه چیزی بر او واجب است و آیا گناهکار است؟

پاسخ داد : «الحمد لله، هم گناهکار است و هم تعزیر می شود، و باید توبه کند. والله اعلم» "فتاوی النووی" ص (224).

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com