آیا استمناء جایز است؟

الحمدلله،

جمهور اهل علم و اکثر علماء از قبیل امام مالک، امام شافعی و غیره آنرا حرام میدانند، و دلیل آنها از این قبیل هست:

1- خداوند در قرآن فرموده است که: " وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (5) إِلَّا عَلَی أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ (6) فَمَنِ ابْتَغَی وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ (7) " یعنی: "و آنان‌ که‌ شرمگاه خود را حفظ میکنند، مگر بر همسران‌ خویش‌ یا بر آنچه‌ که‌ ملک‌ یمینشان‌ است‌، پس‌ در این‌ صورت‌ بر آنان‌ نکوهشی‌ نیست‌، پس‌ هرکه‌ غیر این‌ طلب‌ کند، آنان‌ از حد درگذرندگانند"

و این علماء میگویند هر کسی که بغیر از همسرانشان و یا ملک یمینشان طالب شهوت جنسیش باشد (مانند استمناء) از متجاوزین در حدود خداوند بحساب میآیند.

2- خداوند در قرآن فرموده است که: "وَلْیَسْتَعْفِفْ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکَاحًا حَتَّی یُغْنِیَهُمْ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ" (النور : 33)، یعنی: "پس پاکدامنی پیشه کنند آنهایی که راهی را برای ازدواج نمیابند تا اینکه خداوند از روی فضلش آنها را بی نیاز سازد"، و میگویند که امر کردن به پاکدامنی دلیل بر اینست که صبر کنند و راه حرام را در در پیش نگیرند.

3- از عبدالله ابن مسعود روایت شده است که گفت: "ما گروهی از جوانان همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم بودیم و چیزی را (برای ازدوج کردن) نمیافتیم، سپس پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما گفت: "ای جماعت جوانان، هر کس از شما توانایی ازدواج را دارد پس ازدواج کند؛ زیرا ازدواج بهتر چشم را (از حرام) می‌پوشاند و بهتر فرج را (از حرام) محافظت می‌کند، و کسی که نتوانست (ازدواج کند) باید روزه بگیرد؛ چون روزه او را از حرام نگاه میدارد (زیرا شهوت جنسی او را کم می‌کند) (بخاری : 5066/112/9  و  مسلم : 1400/1018/2).

ولی بعضی دیگر از علماء استمناء را حرام میدانند مگر در حالتی مانند ترس از زنا و لواط، ترس از مرض، ترس از فتنه و وقوع در مشاهده افلام جنس، عدم ازدواج بعلت فقر و تنگدستی و غیره، دور بودن از همسر بعلت سفر و یا مرض و غیره، هنگام فوران شهوت، و از این قبیل مسائل که در اینحالت میگویند مباح است و اشکالی ندارد، ولی اگر هنگامی آن کار را انجام ندهد در زنا و یا لواط میافتد آنرا واجب میدانند، و همه اینها بعلت قاعده "اخف الضررین" یعنی "کمترین ضرر" میباشد.

و این قول دوم شاید بهترین راه حل باشد برای خروج از این خلاف و مخصوصا در این زمانه که فتنه جنسی به اوج رسیده است، پس حکم استمناء بشرح زیر خلاصه میشود:

1-    برای کسی که طالب شهوت باشد و فقط بخاطر لذت جنسی و بدون ضرورت استمناء کند حرام میباشد.

2-    برای کسی که در معرض زنا و یا لواط قرار گیرد بر او واجب میشود که استمناء کند تا مرتکب فاحشه نشود.

3-    برای کسی که طالب خوشگذرانی و شهوت نباشد ولی بعلت در معرض فتنه های جنسی بودن شهوتش فوران شود و متزوج نباشد و قادر به ازدواج نباشد، و یا از همسرش دور باشد، در اینحالت اگر پس از سعی و کوشش برای ترک این کار مانند روزه، اذکار، دروس علمی و قرآن باز هم نتواند شهوتش را تسکین دهد، در اینحالت برای او مباح است که این کار را انجام دهد تا مرتکب گناهان دیگر مانند زنا و لواط و مشاهده افلام جنسی و غیره نشود، و بجای هدر دادن و تلف کردن وقتش در اوهاوم و وسوسه های شیطانی که ممکن است چندین ساعت بطول بیانجامد و نهایتا شاید به فاحشه و یا تماشای افلام جنس منجر شود، میتواند از همان اول این کار را (استمناء) تحت قاعده "أَخَفّ الضَّرَرَین" یعنی: "کمترین ضرر" انجام دهد، و راه شیطان را برای کشاندن او به ابواب فاحشه و گناهان بزرگتر قطع کند، و بتواند زندگی و عبادتش را با ضمیری فارغ از اوهام و جنگ و جدالهای جنسی ادامه دهد، ولی ناگفته نماند که نباید برای خود هر بار بهانه ای بتراشد و به استمناء لجوء کند زیرا اگر این عمل بطور مداوم انجام گیرد بزودی به یک عادت ابتلا خواهد شد که ترک آن بسیار دشوار خواهد شد، و حتی پس از ازدواج نیز شاید از آن عمل نجات نیابد، و شاید این عمل را از نزدیکی با همسرش ترجیح دهد.

بطور خلاصه اگر عمل استمناء وسیله ای برای نجات از گناهان بزرگتر و یا بیشتر باشد در این صورت مباح است، و گرنه اگر وسیله ای برای لذت و خوشگذرانی باشد مجاز نیست.

نصیحت برای کسانی که به استمناء عادت کرده اند:

چنانچه کسی بطور مداوم دچار استمناء شود، بزودی به یک عادت مبتلا خواهد شد و برای همین نیز یکی از اسامی استمناء "عادت سِریّة" یعنی "عادت مخفی" میباشد، و ترک آن مشکل خواهد بود، ولی همانطور که در حدیث صحیح از پیامبر صلی الله علیه و سلم نقل شده است "خداوند هیچ مریضی را نازل نمیکند مگر اینکه بهمراه آن دارو و شفاءش نیز نازل میکند".  پس کسی که به این مرض یعنی استمناء دچار شده است باز نیز دارو و شفاءش در قرآن و سنت یافت میشود. بطور خلاصه بعضی از اموری که شخص مبتلا به این بیماری را سود میبخشد عبارتند از:

1-    باید هدف اساسیِ ترک از این کار فقط بخاطر خداوند باشد نه بخاطر آبرو ریزی و یا چیزهای دیگر.

2-    دعاء کردن از خداوند که او را از این بیماری نجات دهد، مخصوصا دعاء در اوقات اجابت مانند سجود، قبل از نماز مغرب در روز جمعه، بین اذان و اقامه در مسجد، ثلث اخیر شب و سحرگاه قبل از طلوع صبح و غیره، و خداوند متعال وعده داده است که کسی که از او چیزی را طلب کند خواسته او را بر آورده میکند، خداوند میفرماید: "و من اصدق من الله قیلا" "و گفتار چه کسی از گفتار خداوند صادقتر است؟" و در سوره بقره میفرماید: "و اذا سألک عبادی عنی فانی قریب، اجیب دعوة الداع اذا دعان" یعنی: "و (ای بیامبر) اگر بندگانم از تو در مورد من سؤال کنند پس من نزدیک هستم، دعای دعاکنندگان را اجابت میکنم".

3-    ازدواج، زیرا پیامبر صلی الله علیه و سلم در حدیث صحیحی که وارد شده است آنرا برای جوانان توصیه کرده است و فرموده است: "یا معشر الشباب من استطاع منکم الباءة فلیتزوج، فانه اغض للبصر و احصن للفرج ، و ان لم یستطع فعلیه بالصوم فانه له وجاء" یعنی: "ای جوانان، هر کس از شما که استطاعت داشته باشد ازدواج کند، زیرا چشم را بهتر (از گناه) حفظ میدارد و شرمگاه را بهتر (از گناه) نگه میدارد ، پس اگر نتوانست سراغ روزه برود زیرا او را (از گناه و شهوت حرام) نگه میدارد".

4-    روزه گرفتن، زیرا اولا توصیه بیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم میباشد برای مهار شهوت، و ثانیا هنگام پر خوری شهوت تحریک میشود ولی کمتر خوردن و یا روزه گرفتن از شدت شهوت میکاهد.

5-    چشم پوشیدن از نظر به مناظر شهوت انگیز مانند زنان، نوجوانان خوش صورت، مجله و یا فیلمهای مبتذل و غیره، زیرا شهوت کم کم شروع میشود ولی اگر از همان اول مهار نشود برای تفریغ شهوت فرد را به استمناء و یا زنا میکشاند، و نا گفته نماند که شیطان یک شخص را پله پله استدراج میکند تا اینکه او را دچار استمناء و یا فاحشه کند.

6-     دوری از انترنت و تلیفزیون هنگام خلوت، و یا اینکه آنها را مهار و کنترل کند مثلا از برنامه های فیلتر در کمپیوتر استفاده کند و ماهواره هایی که فیلمهای مبتذل نشان میدهند را ورد خانه اش نکند. در واقع بهترین نصیحت ما برای امراض شهوانی مانند زنا، استمناء، و غیره اینست که اگر ضرورتی نباشد کلا دست از انترنت و تلفزیون بکشد، زیرا اگر کسی سعی کند دست از معصیتهای شهوانی بکشد شیطان با مکر و حیله اش او را دوباره توسط انترنت و یا ماهواره او را به عمل زشت قبلیش بر میگرداند، مثلا او را وادار به شنیدن اخبار، مطالب علمی، پزشکی و از این قبیل اعمال مباح میکند ولی هدفش نزدیک کردن آن شخص به این آلات تکنولوژی میباشد و بمحض نزدیک شدن به آنها و شنیدن اخبار و یا نگاه کردن برنامه های مباح پزشکی و غیره کم کم او را وسوسه میکند و دوباره او را به نظر به تصاویر حرام وادار میکند و طبیعتا برای اشباع غریزه جنسیش نهایتا او را وادار به استمناء و یا حتی زنا میکند، و این مکر شیطان بصورت مستمر پله پله همیشه آنرا انجام میدهد، پس بهترین راه دست کشیدن و دور شدن از این وسائل شهوت انگیز میباشد. پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده است که: "هر گاه مرد و زنی با هم خلوت کنند شخص سوم آنها شیطان خواهد بود" یعنی آنها را وسوسه به کار حرام میکند، در واقع امروزه نیز میتوان گفت هر گاه شخصی با انترنت و ماهواره و این قبیل آلات خلوت کند و نزدیک شود شخص بعدی او شیطان خواهد بود و او را وسوسه خواهد کرد تا اینکه او را وادار به کار حرام کند، و از آنجاییکه شهوت انسان یک غریزه جنسی بسیار قوی میباشد، لذا همیشه شیطان از این طریق مکرها و حیله ها دوباره او را وادار به انجام کارهای حرام میکند و دست بردار نمیشود مگر اینکه خود شخص این آلات را کاملا از خودش دور کند، و یا اینکه کنترل و تسلط کامل بر این آلات داشته باشد.

7-    از دوست بد دوری کند زیرا بیشتر گناه ها و مصائب سببش دوستهای بد هستند. شاعر میگوید:

تا توانی میگریز از یار بد***یار بد بدتر بُوَد از مار بد

مار بد تنها تو را بر جان زند***یار بد بر جان و مال و بر ایمان زند

8- تنهایی و بیکار ماندن از هر بلایی بدتر است، پس بهتر است که بیکار نماند و وقت فراغ خود را صرف اذکار و عبادت کند، زیرا اوقات فراغت و مخصوصا اگر قدرت مالی همراه آن باشد اساس مفسدات جوانان میباشد، شاعر میگوید: (ان الشباب و الفراغ و الجِدة***مفسدة للمرء ایَّ مفسدة) یعنی: (بدرستیکه جوانی و بیکاری و مال***فاسد کننده یک شخص هست آنهم چه مفسدتی !)، و همچنین ضرب المثل عربی میگوید: "الوقت کالسیف، ان لم تقطعه قطعک" یعنی: "وقت مانند شمشیر میباشد، اگر با آن قطع نکنی آن تو را قطع میکند".

9- در نظر گرفتن مخاطر و ضررهای جسمی از قبیل زود عصبانی شدن، ضعف اندامهای تناسلی، کمر درد و غیره برای کسانی که به ان مبتلا شده اند و زیاده روی میکنند.پ

10-خواندن هر چه بیشتر اذکار، قرآن، نماز های سنت و مشارکت در کاهای خیر دسته جمعی و غیره

11- نصیحت اخیر اینست که هر چند اگر کسی دچار استمناء شود، چه به آن عادت کرده باشد و چه گاه گاهی آنرا انجام دهد، نباید در این معرکه با شیطان خودش را ببازد و تسلیم هوا و هوس نفس خویش شود، زیرا شیطان در این نوع مسائل از دو راه به بنی آدم ضرر میرساند، یکی اینکه او را وادار به وسوسه های شیطانی و هوا و هوس میکند تا اینکه دچار استمناء شود، و دیگر اینکه بمحض فارغ شدن از این کار، او را وادار به ملامت و سرزنش خود میکند تا جاییکه خود را پست و نا چیز میشمارد لذا ممکن است که از بسیاری از کارهای خیر و یا مشارکت در آنها مانند دروس علمی، حفظ قرآن، نماز جماعت و غیره دست بکشد و ناچارا دچار مکر و کید دیگر شیطان شده است و خنجر دو سره خود را با موفقیت بکار برده است، پس هر چند کسی این کار را انجام دهد بایست با اعمال خیر آنرا جبران کند، و خود را بعلت این کار ذلیل نشمارد و از کارهای خیر بعلت این عمل دست نکشد تا مجال دیگری برای نفود مکر و حیله های شیطانی برای ترک اعمال خیر نگذارد. خداوند میفرماید: "ان الحسنات یذهبن السیئات، ذلک ذکری للذاکرین" (هود : 114)، یعنی: "بدرستیکه نیکیها بدیها را از بین میبرند، و آن یک اندرز و یاد آوری میباشد برای پندگرفتگان".

و عجیب آن است که یک شخص روزانه دچار گناهان کبیره مانند غیبت، نَمّامی، ترک نماز صبح و دیگر نمازها، دشنام، حسد، خیانت، و غیره میشود ولی هیچ احساس گناه نمیکند، و کسی نیز او را سرزنش نمیکند، هر چند از گناهان کبیره و واضح بشمار میروند و در قرآن و سنت صریحا از آنها نهی شده است، ولی بمحض اینکه دچار استمناء شود، گرچه نهی آن در حدیث نیامده، و در قرآن فقط از آن استنباط شده، و علماء در مباح بودن آن اختلاف دارند، ولی غوغایی از سرزنشها را برنفس خویش میانگیزد، و خود را چنان تحقیر میکند که دست از بسیاری از کارهای خیر چه فردی و چه جمعی میکشد زیرا بعلت این استمناء خود را لائق آن اعمال خیر و مجالس علم را نمیبیند، در حالیکه هنگام انجام گناهان کبیره مانند غیبت و غیره این احساس را نمیکند، و این در واقع اختلال در میزان ترک منهیات و فعل اولویات میباشد که باید اصلاح شود.

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com