ایا اسما خداوند را به صورت مجرد می توان اسم یا تخلص انتخاب کرد؟
الحمدلله،
" اصل در نامگذاری فرزندان بر مباح بودن تمامی اسمها است مگر آن دسته از اسمهایی که شرع از نامگذاشتن آنها نهی کرده باشد. و از جمله موارد ممنوع می توان چنین ذکر کرد:
1- بکار بردن آندسته از اسماء الهی که تنها مختص به وی هستند همانند (الله، الرحمن، الصمد، الرب، الاحد، المتکبر، الخالق، الرازق، الظاهر، الباطن، الاول، الاخر، قدوس، ملک الملوک، علام الغیوب) این اسمها تنها مختص به الله تعالی هستند، و مخلوقات با آنها نامگذاری نمی شوند، البته اگر کلمه ی "عبد" به ابتدای آن اسامی افزوده شود یعنی بصورت (عبدالله، عبدالرحمن، عبدالصمد، عبدالخالق، عبدالاحد و ..) جایز است.
امام مسلم در صحیح خود از حدیث ابن عمر رضی الله عنه روایت می کند که گفت: « قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : إِنَّ أَحَبَّ أَسْمَائِکُمْ إِلَی اللَّهِ عَبْدُ اللَّهِ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ». مسلم (2132)
یعنی: براستی که محبوترین اسمهای شما نزد الله تعالی، عبدالله و عبدالرحمن است.
پس بکاربردن اسماء الهی که مختص وی هستند، بدون کلمه ی "عبد" در ابتدای آن جایز نیست.
ولی دیگر اسماء الهی که مخلوقات نیز دارای آن صفات باشند را می توان بدون پیشوند "عبد" نیز بر کودکان گذاشت، مانند (مجید، حمید، کریم، متین، لطیف، رضا، و ..).
همچنین گذاشتن اسم "الهه" (یا "اله") بر روی دختران حرام است. زیرا اله به معنای معبود است، یعنی کسی که پرستش می شود.
2- گذاشتن اسمهایی با عناوین : (عبد الرسول، عبدالحسین و امثال آنها) جایز نیست.
البته برخی گفته اند که گذاشتن اسم با نام "عبدالمطلب" جایز است و برای ادعای خود به حدیث زیر استناد کرده اند: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: « أنا النبی لا کذب ، أنا ابن عبد المطلب» یعنی: من پیامبر هستم و دروغ نمی گویم، من فرزند عبدالمطلب هستم.
حال می گویند چون پیامبر صلی الله علیه وسلم لفظ "عبدالمطلب" را بکار برده است، این دلیلی بر جواز آن خواهد بود وگرنه پیامبر صلی الله علیه وسلم از بکار بردن آن لفظ امتناع می کردند.
اما مخالفین این رای گویند که: استعمال این لفظ توسط ایشان از باب خبر دهی بوده است تا مخاطبین از گفته ی او متوجه منظورش شوند. لذا بطور مطلق هرگونه نامگذاری با ترکیب (عبد + اسم انسان) را حرام می دانند حتی عبدالمطلب، و رای ارجح نیز همین رای است.
3- نام گذاشتن بوسیله ی اسم کفاری که مشهور هستند یا در حال حرب با اسلامند: مانند (پطرس، جورج، و ..)
4- نام گذاشتن بوسیله ی اسم بتها و طواغیت؛مانند (بودا، شیطان و میترا و آناهیتا و امثال آنها)".
اما یکسری از نامها هستند که حرام نیستند ولی مکروهند. مانند:
1- اسمهایی که معمولا بشر از معنای آن ناراحت می شود. مانند: (هیام) که در حقیقت اسم یکی از امراض شتر است.
2- گذاشتن اسمهایی که معانی شهوت و رخوت می دهند. اللخصوص برای دختران، مانند (ساقی، آیناز، فتانه و امثال آنها)
3- گذاشتن اسم فاسقین و کسانی که به انجام منکرات مشهورند. مانند اسم خوانندگان و هنرپیشگان
4- گذاشتن اسمهایی که حاکی از گناهی هستند. مانند (سارق، ظالم)
5- گذاشتن نام حیوانات مشهور به صفات زشت یا پست. مانند (حمار، کلب)
6- هر اسمی که به "اسلام" و "دین" اضافه شده باشد. مانند (نورالدین، نورالاسلام، شمس الدین و ..)
7- هر اسمی که به "الله" اضافه شود بجز عبدالله. مانند:(رحمت الله، حسیب الله و ..)
8- گذاشتن نام ملائکه بر روی فرزندان. مانند (جبرئیل، میکائیل و ...) البته تسمیه دختران با نام ملائکه حرام است. زیرا این امر تشبه به مشرکین است که ملائکه را مونث و دختران الله می دانستند.
9- گذاشتن اسم سوره های قرآن بر روی فرزندان . مانند: (طه، یاسین، و ...) و اسمهای قرآن مانند: فرقان، بیان – برخی اسم "بیان" را از اسماء قرآن نمی دانند و لذا آنرا جایز دانسته اند.
10- اسمهایی که نشانگر تزکیه باشند بر فرزندان . مانند: (عابد، متقی، زاهد، ایمان و هر اسم دیگری که چنین مفهومی داشته باشند)
11- گذاشتن اسم انسانهای ظالم و جبار بر فرزندان نیز مکروه است. مانند حجاج
اما بهترین اسمها را می توان بصورت زیر ترتیب گذاری کرد:
مرتبه ی اول: عبدالله و عبدالرحمن.
مرتبه ی دوم: اضافه کردن "عبد" به "اسماء الله"، مانند (عبدالعزیز، عبدالمجید و ...)
مرتبه ی سوم: اسم انبیاء و رسولان الهی. و بدون شک بهترین آنها اسم پیامبرمان صلی الله علیه وسلم یعنی "محمد" است. بعد از آن سایر پیامبران اولولعزم مانند (ابراهیم، عیسی، موسی، نوح) علیهم الصلاة والسلام می باشند. و بعد از آنها نیز بقیه انبیاء الهی همچون: یوسف، اسماعیل، یعقوب و دیگرن علیهم الصلاة والسلام.
مرتبه ی چهارم: اسم بندگان صالح خداوند. همچون اصحاب پیامبر رضی الله عنهم اجمعین.
مرتبه ی پنجم: هر اسم زیبایی که معنای زیبایی داشته باشد.
پیشنهاد می شود به مقاله " مختصری از احکام نوزاد وفرهنگ نامها" و یا کتاب " مرجع آسان برای انتخاب نام نوزادان" و " رهنمای نامگذاری اسلامی" از سایت نوار اسلام مراجعه کنید.
نکته ای برای پدران و مادران:
در حدیث صحیح از ابن عباس رضی الله عنه روایت شده که گفت: «کَانَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم یُعَوِّذُ الْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وَیَقُولُ: «إِنَّ أَبَاکُمَا کَانَ یُعَوِّذُ بِهَا إِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ: أعیذکما بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ وَهَامَّةٍ، وَمِنْ کُلِّ عَیْنٍ لامَّةٍ»». مسند أحمد (3/356) و (بخاری: 3371).
پیامبر صلی الله علیه وسلم حسن و حسین را به خدا می سپرد تا آنها را حفاظت کند و چنین (برایشان) دعا می کرد: «أعیذکما بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ وَهَامَّةٍ، وَمِنْ کُلِّ عَیْنٍ لامَّةٍ : من شما دو نفر را به وسیله ی کلمات کامل الله از بدی هر شیطان و جانور زهردار و زخم چشمی به حفظ خدا می سپارم» و می فرمود: پدر شما (ابراهیم علیه السلام) برای حفظ اسماعیل و اسحاق، همین دعا را می خواند.
پس والدین نیز می توانند بوسیله این دعا فرزندان خود را از شر شیاطین و جانوران و زخم چشم به حفظ الله بسپارند:
« أعیذکَ بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ وَهَامَّةٍ، وَمِنْ کُلِّ عَیْنٍ لامَّةٍ »
اگر دختر بود، بجای " أعیذکَ " گفته شود: " أعیذکِ " .
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین
سایت اسلام سوال جواب
IslamQA.Com
