من یک پدر کلان مادری داشتم که مدت چند سال میشود که وفات نموده است . پدر کلانم کدام پسری ذکور ندارد و زن اولی وی نیز وفات نموده است، که از زن اولی آن 4 دختر باقی مانده است . بعد از وفات خانم پدرکلان من , وی نکاح دومی را انجام داد که خانم دوم وی زنده است . حالا از پدر کلان من مقدار 8 جریب زمین باقی مانده است , چون حاصل خوبی بدست نمیاید . دختران وی میخواهد این زمین را بفروش برساند . من یاد آور سهم خانم دوم بابه کلان خود شدم . اما دختران وی گفت که ما مادر اندر خود را به حق رسانیده ایم . لطف نموده به این دو سوال جواب ارائه نمائید .
1- حق خانم دوم پدرکلان در این جایداد به کدام اندازه است لطفا واضح بسازید . جایداد باقیمانده پدرکلان یک حویلی به اندازه یک جریب و مقدار 8 جریب زمین است . در این میان سهم خانم دوم وی که بعد از وفات خانم اول به نکاح آمده به کدام اندازه است .
2- حالا 4 دختر پدرکلان من میخواهد جایداد پدر خود را به فروش برساند . اما در این جا پسران کاکای مادرم (برادر زاده های پدر کلان من) دعو می نمایند و میگویند در این جایداد ما هم حق داریم . و دلیل شان اینست که ما از یک مولوی پرسان کردیم , وی برای مان گفته که به اساس نسب شما در این ملکیت حق دارید . لطفا به اساس دلایل معقول جواب دهید .
آیا برادر زاده در میراث کاکا حق دارد، درحالی که دختران او موجود باشد؟
زن دومی چقدر حق دارد؟
الحمدلله،
از متن سوال اینگونه برداشت می شود که : مردی فوت می کند، درحالیکه یک زن و چهار دختر در قید حیات دارد، پس تمام آنها ارث می برند، یعنی هم زن دوم متوفی و هم دخترانش ارث می برند، البته آنگونه که شریعت تعیین کرده است، که بصورت زیر بیان می شود :
ابتدا باید کل ماترک متوفی را حساب کنید، و سپس :
1- سهم زن دوم متوفی یک هشتم از کل ماترک – هم حویلی و هم 8 جریب زمین – می باشد، به دلیل فرموده الله متعال : « وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْتُمْ إِن لَّمْ یَکُن لَّکُمْ وَلَدٌ فَإِن کَانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَکْتُم» (نساء 12).
یعنی : «و برای زنان شما، یک چهارم میراث شماست، اگر فرزندی نداشته باشید؛ ولی اگر برای شما فرزندی باشد، یک هشتم از آن آنهاست».
2- دو سوم کل ماترک هم متعلق به دختران متوفی است، به دلیل فرموده خداوند متعال : « فَإن کُنَّ نِسَاءً فَوقَ اثنَتَینِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَکَ» (نساء 11).
یعنی: «پس اگر فرزندانتان همه دختر بودند و تعدادشان (دو یا) از دو بیشتر بود دو سوم ترکه سهم ایشان است».
پس دو سوم از کل ماترک – حویلی و 8 جریب زمین – از آن چهار دختر متوفی است و سهم هریک از این چهار دختر به یک اندازه است.
3- اگر پس از آنکه سهم زن دوم و چهار دختر متوفی جدا شد، هرآنچه باقی بماند متعلق به نزدیکترین خویشاوندان متوفی از طبقه ذکور هست، به دلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه وسلم : «أَلْحِقُوا الْفَرَائِضَ بِأَهْلِهَا، فَمَا بَقِیَ فَهُوَ لأَوْلَی رَجُلٍ ذَکَرٍ» متفق علیه
وَفِی رِوَایَةٍ: اقْسِمُوا الْمَالَ بَیْنَ أَهْلِ الْفَرَائِضِ عَلَی کِتَابِ اللَّهِ، فَمَا تَرَکَتِ الفَرَائِضُ فَلأَوْلَی رَجُلٍ ذَکَرٍ.
یعنی : « سهمیه های مشخص شده در میراث را به صاحبانش بدهید، سپس هر چه باقی ماند برای نزدیکترین مرد به متوفی است».
و در روایتی آمده : مال را بین صاحبان سهمیه های مشخص شده آنچنانکه در قرآن آمده است تقسیم کنید، و هر چه بعد از این سهمیه ها باقی ماند برای نزدیکترین مرد به میت است.
حال باید مشخص شود که نزدیکترین خویشاوندان متوفی – از طبقه ذکور – چه کسی است؟ اگر مشخص شود که برادرزاده های متوفی نزدیکترین مردهای خویشاوند متوفی هستند، در آنصورت آنها نیز – در صورتی که بعد از تقسیم ارث چیزی باقی بماند – سهم خواهند برد.
بطور خلاصه : شما باید کل اموال ماترک متوفی را حساب کنید و سپس :
1- یک هشتم کل آنرا به زن متوفی بدهید.
2- دو سوم آنرا به چهار دختر متوفی بدهید.
3- باقی مانده را به نزدیکترین مرد از خویشاوند متوفی بدهید.
و از انجائیکه مسئله تقسیم ارث مهم و دارای جزئیات و پیچیدگی خاص خود است، و چه بسا افراد دیگری در ارث سهیم باشند و شما ذکر نکرده باشید، لذا توصیه می شود که این مسئله را در یک محکمه شرعی و یا نزد یک عالم آگاه به مسائل ارث مطرح کنید.
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
|