آیا دریافت سود بر قرض و وام به دلیل تورم حرام است؟
الحمدلله،
آری، دریافت سود بر قرض و وام حرام است هرچند به سبب تورم باشد.
و فقهای اسلام اتفاق نظر دارند که بر هر قرضی که شرط شده باشد بیشتر از مقدار آن بازگردانده شود، آن اضافه رباست که خدا و رسولش آنرا تحریم کردند، امام ابن قدامه می گوید : «هر قرضی که شرط شده باشد بیشتر شود، بدون هیچ اختلافی حرام است. و ابن منذر گفته : (علماء) اجماع کردند که اگر قرض دهنده بر قرض گیرنده شرط بگذارد که بیشتر از (مبلغ قرضی) بازگرداند یا علاوه بر قرض هدیه ای هم بدهد، در آنصورت گرفتن آن مقدار اضافه رباست.
و از ابی بن کعب و ابن عباس و ابن مسعود رضی الله عنهم روایت شده که آنها از قرض فایده دار نهی کرده اند» "المغنی" (6/436).
و علماء گفتند که : بر قرض گیرنده واجب است تنها مثل مبلغ و مالی که گرفته پس بدهد، هرچند که قیمت آن در روز ادای قرض نسبت به روز دریافت آن کم یا زیاد شده باشد.
فقط امام احمد رحمه الله حالتی را مستثناء دانسته ، و آن اینست که : هرگاه حاکم و سلطان (دولت) تعامل با پول رایج در زمان قرض را منع کند، در آنصورت در هنگام ادای قرض بایستی معادل قیمت آنرا با پول جدید در روز اخذ قرض به طلبکار پس دهد.
امام ابن قدامه در کتاب آورده : « .. بیان کردیم که قرض گیرنده باید مثل (آنچه قرض گرفته) را پس دهد، چه قیمت آن (در وقت ادای قرض) کاسته شده باشد یا بالا رفته باشد و یا تغییری نکرده باشد .. و اگر مبلغی پول قرض گرفته باشد و بعدها سلطان (تعامل با آنرا) منع کند و دیگر معامله با آن انجام نشود، در آنصورت بایستی (معادل) قیمت آنرا به قرض دهنده بدهد، ... ولی امام مالک و لیث بن سعد و شافعی گفتند : برای قرض دهنده تنها مثل آنچه قرض داده نیست؛ ... اما دلیل ما اینست : وقتی سلطان تعامل با آنرا منع می کند در واقع ارزش مالی آن از بین می رود، و این شبیه تلف کردن است (که بایستی معادل قیمت آن بعنوان خسارت داده شود) درحالیکه کاسته شدن از ارزش قرض داده شده (مثل تلف شدن آن نیست) و می توان آنرا پس داد، .. تنها ارزش آن تغییر کرده، همانطور که اگر قیمت گندم بالا یا پایین می رود (چنانکه مقداری از آن قرض داده شود باید بدون توجه به قیمتش مثل آن بازگردانده شود)» "المغنی" (6/441) با اختصار.
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
