::ISLAMPP.COM::     دانلود کل سایت بصورت آفلاین! کلیک کنید     ::ISLAMPP.COM::     @ توجه توجه @ به سؤالات تکراری پاسخ داده نخواهد شد، پس لطفا قبل از ارسال سوال، در سایت جستجو کنید@

 اخبار جديد

صفحه أصلى

فتاواى متن

فتاواى صوتى

فتاواى تصويرى

گروهبندى فتاوى

كتابخانه فتاوى

جديدترين فتاوى

دانلود کتاب

اصول و تعبير خواب

فرستادن سؤال

جستجو در سايت

پيشنهادات و انتقادات

ارتباط با ما

درباره ما

آمار سايت

6869832 تعداد بازديد سايت

29705 تعداد كل فتاوى

9091 تعداد فتاواى متن

11381 تعداد فتاواى صوتى

9233 تعداد فتاواى تصويرى

169224097 تعداد كل فتاواى خوانده وشنيده شده

119340 تعداد كل فتاواى ارسال شده

 

نمايش فتاوى

 

فتاوى -->> -->>  فتواى انتخاب شده

حکم ساخت تندیس و مجسمه بوسیله یخ و برف
شماره فتوى 8973

تعداد بازديد 5901

فرستادن به دوست 

 چاپ كردن

تاريخ اضافه 2014-01-21

 

می دانم که ساخت مجسمه و پیکره از ذوی الارواح (انسان و حیوانات) حرام است، اما برای من سوالی پیش آمده : بعضی افراد بوسیله یخ یا برف اشکال مختلفی را می سازند، مثلا از یخ تصویر یک انسان یا حیوانی را تراش می دهند، و یا پدرانی که در ایام زمستان برای بچه های خود آدم برفی می سازند که برای آن دو چشم و بینی و دهان هم قرار می دهند، با این وجود مخلوقی شبیه آدم برفی وجود ندارد، آیا ساخت آنها جایز است؟


الحمدلله،

تصویرگری موجودات ذی روح چه با دست رسم شود، و یا از چوب و فلز تراش داده شود، و یا از گچ و سیمان درست شود، بدون تردید همه آنها حرام اند، و داخل در نهی وارده در مورد تصویرگری و مجسمه سازی می شوند.

امام بخاری در صحیح خود است از ابوجحیفه رضی الله عنه روایت کرده که گفت : « نَهَی النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم عَنْ ثَمَنِ الْکَلْبِ، وَثَمَنِ الدَّمِ، وَنَهَی عَنِ الْوَاشِمَةِ، وَالْمَوْشُومَةِ، وَآکِلِ الرِّبَا وَمُوکِلِهِ، وَلَعَنَ الْمُصَوِّرَ ». یعنی : «رسول خدا صلی الله علیه وسلم از قیمت فروش سگ، از مزد حجامت، از خال کوبیدن، خوردن ربا و دادن آن، منع فرمود، و کسی را که تصویرگری می کندرا  لعنت کرده است».

و باز فرمودند : «إِنَّ أَصْحَابَ هَذِهِ الصُّوَرِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یُعَذَّبُونَ، فَیُقَالُ لَهُمْ : أَحْیُوا مَا خَلَقْتُمْ» بخاری (2105) ومسلم (2107). یعنی : « روز قیامت، ترسیم کنندگان این تصاویر عذاب داده خواهند شد. و به آنان گفته می‏شود: آنچه را که آفریده اید، زنده کنید».

آنچه بیان کردیم – که مورد اتفاق علماء است – درباره مجسمه هایی است که دوام و استمرار دارند و بقای آنها طولانی مدت است.

اما ساخت تمثالهایی که دوام و استمرار ندارند، و بقای طولانی ندارند، مثل تمثالی که از خمیر ساخته می شود، و یا از پوست هندوانه و یا شیرینی جات ساخته می شوند : در این باره کلام اهل علم را در میان کتب فقهی نیافتیم، بجز در بین کتب مالکیه و شافعیه ؛ که نزد علمای مالکیه اندک اختلافی وجود دارد ولی اکثریت آنها قائل به حرمت آن هستند. شافعیه نیز ساخت آنرا حرام می دانند تنها بعضی از آنها فروش آنرا جایز دانسته اند، ولی رملی – از بزرگان شافعیه – آنرا رد کرده است.

مثل همین سخن را می توان در مورد ساخت مجسمه و تمثالهایی که از برف و یخ درست می شوند نیز بیان نمود، زیرا این نوع نیز دوام و استمرار ندارند.

ابوالعباس احمد صاوی – از فقهای مالکی – گفته : «درباره (تمثالی) که دوام زیادی ندارد اختلاف نظر هست؛ و قول صحیح : تحریم آنست» "حاشیة الصاوی علی الشرح الصغیر" (2 / 501).

و نفراوی مالکی نیز می گوید : «اگر به تمثال تصویر مستقلی دهد و سایه داشته باشد، مثلا تصویر حیوان درنده یا سگ یا انسانی را درست کند، و آنرا روی دیوار یا زمین قرار دهد، این حرام است، چرا که تصویر کامل است، و فرقی ندارد که از چیزی ساخته باشد که بقایش مداوم باشد مثل سنگ یا چوپ و یا از چیزی که بقای آن طولانی نباشد، مثلا صورت اسبی یا درنده ای را از خمیر یا شیرینی بسازد که زیاد دوام نمی آورد» "الفواکه الدوانی" ( 2 / 315 ).

و نگاه کنید به : " مِنَح الجلیل شرح مختصر خلیل " ( 3 / 529 ) .

و در کتاب " حاشیة قلیوبی " ( 3 / 298 ) از کتب فقهی شافعیه آمده : «(و تصویر حیوان حرام است) هرچند بر هیئتی باشد که حیاتی برایش متصور نباشد، و یا از گِل یا شیرینی ساخته شود، ولی فروش آن صحیح است».

رأی صحیح نیز همین است، یعنی فرقی بین ساخت تمثال از وسائلی که دوام و استمرار دارند – مثل آهن - با ساخت آن توسط وسائلی که مداومت ندارند – مثل خمیر - نیست، بنابراین ساخت تمثال بوسیله یخ و برف نیز حرام است، چرا که مواد اولیه آن، حکم آنرا تغییر نمی دهد، چه از چوب باشد یا از آهن یا یخ و برف و سایر مواد.. روایت شده که مشرکین در زمان جاهلیت تمثالهایی از خرما می ساختند! سپس اگر گرسنه می شدند آنرا می خورند!!

علامه ابن عثیمین می گوید : «تصاویر حرام آنهایی هستند همچون تمثال، یعنی (تمثال) انسانی را از خمیر یا هندوانه یا گچ یا سایر مواد می سازد، شیئی را بر صورت و هیئت انسان یا حیوان درمی آورند، این حرام است. اما (ساخت تمثال) درختان و امثال آن بر طبق قول راجح و رأی جمهور علماء بلامانع است» "شرح ریاض الصالحین" ( 6 / 207 ).

و اما این سخن که : (مخلوقی شبیه آدم برفی وجود ندارد) : هرچند این سخن صحیح است، اما با این وجود نبود مخلوقی شبیه آن حکم را تغییر نمی دهد، همانطور که جنس و مواد اولیه آن مهم نیست از آهن باشد یا چوب یا خرما؛ مهم آنست که آنان از این مواد تصویر ذی روح می سازند، برای آن چشم و گوش و بینی و دهان و سر می سازند، و این سبب تحریم است، اگر آنها از همین مواد تمثال اشیاء بی روح بسازند ایرادی بر کار آنها گرفته نمی شود، و یا می توانند موجد ذی روحی درست کنند که سر نداشته باشد، وانگهی علمای اسلام ساخت تمثال و تصاویر موجودات خیالی را هم حرام دانستند، هرچند در عالم واقع وجود خارجی نداشته باشند.

علامه رملی – امام شوافع زمان خود – گفته : «تصویر حیوان حرام است، حتی اگر مثل و مانند آن روئیت نشده باشد، مانند انسانی که بال داشته باشد» "حاشیة الرملی علی أسنی المطالب شرح روض الطالب" (3/226).

و در کتاب دائرة المعارف فقهی آمده : «شافعیه گفتند که ساخت تصاویر خیالی از انسان یا حیوان داخل در تحریم اند، و گفتند : (تصویر) انسانی که بال داشته باشد، یا گاوی که منقار داشته باشد، که نظیر آنها در بین مخلوقات یافت نمی شوند، حرام هستند ..

و واضح است که این حکم در مورد اسباب بازی کودکان صدق نمی کند، زیرا از حدیث عایشه رضی الله عنها وارد است که در بین عروسکهای او اسبی بود که دو بال داشت، هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وسلم چشمش به آن افتاد خندید تا آنجا که دندان ایشان ظاهر شد. (به روایت ابوداود که صحیح است)» " الموسوعة الفقهیة " ( 12 / 111 ).

بطور خلاصه : ساخت تمثال بوسیله یخ یا برف جایز نیست حتی اگر بقصد تفریح و شادی باشد، بجای آن می توان اشکال درخت و کشتی و ماشین و امثال اینها ساخت.

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

 

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com