می دانم که کشیدن تصویر و چهره موجودات ذی روح (انسان و حیوان) حرام است، اما در اینترنت در هنگام گفتگو بصورت چت از صورتک (شکلک) هایی استفاده می شود که گویای احساس شخصیتی هستند، مثل لبخند، گریه، خشم، تعجب و هیجان و اندوه وغیره .. این شکلک ها دارای چشم و دهان هستند که این احساسات را منتقل می کنند، آیا استفاده از اینها جایز است؟
الحمدلله،
بنظر می رسد – والله اعلم – این صورتک – چه شاداب باشد یا غمگین یا غیره – حکم آن تصویری که رسم و استعمال آن جایز نیست، را ندارد، به دو دلیل :
اول : خطوط و آثار چهره واقعی – چشم و دهان بینی - در آن واضح نیست، و حتی بعضی از اهل علم گفتند : «هرگاه تصویر به اندازه ای کوچک باشد بگونه ایکه (صورت آن) جز با تامل قابل روئیت نباشد، آن تصویر مکروه نیست» الفتاوی الهندیة (1/108).
دوم : جمهور فقهاء گفتند : هرگاه تصویر بگونه ای باشد که در آن بخشی از اعضایش قطع شده باشد که بدون وجود آن حیاتی متصور نباشد، آن تصویر دیگر حرام نیست.
نگاه به : "أحکام التصویر فی الفقه الإسلامی" ، ص 224-240.
و این شکلک ها نه سینه دارند و نه شکم، حتی در حقیقت سر هم ندارند، بلکه دایره ای گرد هستند که تنها چند خط برای انتقال احساس بر آن رسم شده است.
و در حدیث آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : «الصورة الرأس فإذا قطع الرأس فلا صورة». یعنی : «صورت، همان سر است ]یعنی قسمت حرام تصویر، چهره و سر آنست[، هرگاه سر قطع شود دیگر صورت (تصویر) نیست» "السلسلة الصحیحة" (1921).
امام ابن قدامه می گوید : «اگر سر تصویر (نقاشی یا مجسمه) قطع شود، کراهت آن نیز خواهد رفت..
همچنین اگر (بخشهایی) از آن قطع شود که بدون وجود آنها حیاتی نماند، مثل سینه و شکم، و یا سری برایش قرار دهد که از بدنش جدا باشد، (آن تصویر) مشمول نهی وارده نخواهد شد .. و این مثل قطع سر آنست.
ولی اگر (بخش قطع شده) موجب عدم حیات نباشد، مثل چشم و دست و پا، آن تصویر داخل در نهی وارده می شود.
و همچنین اگر تصویر بدون سر باشد، و یا سر بدون بدن باشد، و یا سر داشته باشد اما سائر بدنش بر تصویر غیر موجود زنده باشد، باز داخل در نهی وارده نخواهد شد، زیرا آن، تصویر حیوان (موجود زنده) نیست» "المغنی" (7/216).
هر چند بعضی از علماء این رأی را – که ابن قدامه بیان نمود – قبول ندارند، و تصویر صورت بدون بدن را هم داخل در نهی وارده می دانند، از جمله بعضی از فقهای شافعیه، و شیخ محمد بن إبراهیم و شیخ ابن باز از فقهای معاصر. نگاه به : فتاوی الشیخ محمد بن إبراهیم (1/165)، و فتاوی الشیخ ابن باز (4/212).
علاوه بر این لازمست دو نکته را هم یادآور شد :
اول : استفاده از این شکلک ها در گفتگوی اینترنتی از باب رسم تصویر نیست، بلکه تنها از باب استعمال آنهاست، یعنی کاربر آنرا ترسیم نمی کند، بلکه تنها بر آن کلیک می کند و یا نگاه می کند.
دوم : برای زنان نامحرم جایز نیست که از این صورتک ها در هنگام گفتگو با مردان نامحرم استفاده کند، زیرا این شکلک ها گویای احوال او نزد طرف مقابل است، و زن نباید نزد مرد بیگانه چنین کند.
و گفتگوی زن با مرد تنها زمانی جایز است که نیازی درکار باشد، و نباید گفتگوی آنها بصورت خصوصی انجام شود.
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
