آیا خوردن گوشت در رستورانها و غذاخوریهایی که برای معلوم نباشد آیا بر ذبایح آنها در وقت ذبح بسم الله گفته شده یا خیر، جایز است؟
الحمدلله،
اگر رستوران در کشور مسلمانی باشد و یا در کشوری که مسلمان و اهل کتاب (یهودی و نصرانی) هر دو باشند و آنها متولی ذبح حیوان باشند، و یا صاحب رستوران شخصا اقدام به ذبح حیوان می کنند و او مسلمان یا کتابی باشد، در آنصورت خوردن غذای آن رستوران حلال است، هرچند که ندانیم آیا در وقت ذبح اسم خدا را برده اند یا خیر؟ زیرا اصل بر آنست که ذبایح آنها (مسلمان و کتابی) حلال است، و بخاری از عایشه رضی الله عنها روایت کرده : «أَنَّ قَوْمًا قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ قَوْمًا یَأْتُونَنَا بِاللَّحْمِ لا نَدْرِی أَذَکَرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ أَمْ لا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ سَمُّوا اللَّهَ عَلَیْهِ وَکُلُوهُ» بخاری (2057).
یعنی : « گروهی از مردم، گفتند: یا رسول الله! بعضی برای ما، گوشت میآورند ولی ما نمی دانیم که هنگام ذبح کردن، بسم الله گفته اند یا خیر؟ (تکلیف ما چیست)؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: خود شما بسم الله بگویید و بخورید».
اما اگر رستوران در کشوری غیر مسلمان و غیر کتابی باشد، یعنی ذبح آن کشور بر عهده کسانی بجز مسلمانان و اهل کتاب باشد - مثل افراد ملحد و یا بودائی و هندو - خوردن از آن جایز نیست.
و بدانید که ذبایح مسلمان و کتابی اگر بصورت شرعی ذبح شده باشند و یا اگر ندانستیم که چگونه ذبح کردند، حلال است، ( اما اگر برای ما معلوم شد که بطریقه غیر شرعی ذبح کرده اند؛ مثلا حیوان را ابتدا خفه کردند و یا با شوک الکتریکی کشتند و مانند این روشها، در آنصورت حیوان به مردار تبدیل شده و خوردن گوشت آن حرام است، حتی اگر ذابح مسلمان یا کتابی باشد، زیرا الله متعال می فرماید : «حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَالْدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّیَةُ وَالنَّطِیحَةُ وَمَا أَکَلَ السَّبُعُ» (مائده 3).
یعنی : «بر شما حرام است : گوشت مردار، خون، گوشت خوک، حیواناتی که به غیر نام خدا ذبح شوند، حیوانات خفهشده، و به زجر کشته شده، و آنها که بر اثر پرتشدن از بلندی بمیرند، و آنها که به ضرب شاخ حیوان دیگری مرده باشند، و باقیمانده صید حیوان درنده».
شیخ ابن باز فی "فتاوی إسلامیة" (3/414) .
و علامه ابن عثیمین می گوید : «این ذبایح خارج از سه حالت نیستند :
اول : اینکه بدانیم بر روش درستی ذبح شده است، پس آن ذبیحه حلال است.
دوم : بدانیم که بر روش نادرستی ذبح شده اند، پس آن ذبیحه حرام است.
سوم : شک داشته باشیم، ندانیم آیا بر روش درست ذبح شده اند یا خیر؟
حکم در این حالت (اخیر) آنست که : ذبیحه حلال است، و واجب نیست از نحوه ذبح آن و اینکه آیا بر آن تسمیه شده یا خیر سوال کنیم و یا تحقیق نمائیم، بلکه ظاهر سنت دلالت می کند که افضل؛ عدم سوال و تحقیق است. و برای همین وقتی به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفتند : «نمی دانیم آیا در وقت ذبح اسم خدا را بر آن بردند یا خیر»، پیامبر به آنها نفرمود : بروید و از آنها بپرسید آیا اسم خدا را بردند یا نبردند؟ بلکه به آنها فرمود : « سموا أنتم وکلوا » یعنی خودتان بر آن بسم الله بگوئید و بخورید. و این تسمیه که پیامبر صلی الله علیه وسلم به آن امر فرمود در وقت ذبح نیست، زیرا ذبح تمام شده و این تسمیه وقت خوردن است، چرا که برای کسی که غذا می خورد مشروع است در وقت ذبح بسم الله گوید، حتی قول راجح اینست که بسم الله گفتن در هنگام خوردن واجب است، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم به آن امر فرموده اند، و اگر انسان بسم الله نگوید شیطان در خوردن و نوشیدن با وی شریک خواهد شد.
و اما اگر انسان ورع پیشه کند و از این گوشتها نخورد ایرادی ندارد، و اگر هم از آن خورد ایرادی بر او نیست» فتاوی إسلامیة (3/415) .
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com