راننده ای سهوا با زن حامله ای تصادف می کند، بر اثر آن جنین او سقط می شود، آیا بر راننده مقصر کفاره و دیه واجب می شود؟
الحمدلله،
کفاره بر او لازم نیست، مگر آنکه عمر جنین به صدوبیست (120) روز کامل – از ابتدای حمل - رسیده باشد که در آن هنگام روح در کالبد او نفخ می شود.
و اما در مورد دیه : اگر بعد از شش ماه کامل بعد از آغاز حمل سقط شود، و این حادثه موجب مرگ او شده باشد، در آنصورت لازمست دیه کامل پرداخت شود؛ یکصد شتر برای نوزاد پسر و پنجاه شتر برای دختر ..
و اگر بعد از نود (90) روز از آغاز حمل سقط شود، باز دیه لازمست که معادل قیمت یک برده است، و علماء گفتند : یک دهم دیه مادرش است، یعنی پنج شتر .. خلقت جنین در این مرحله شکل گرفته ولی هنوز روح در وی دمیده نشده است.
علامه ابن عثیمین حالتهای مختلف اعتداء بر جنین و حکم هر حالت را از جهت کفاره ودیه بصورت زیر نوشته است :
«جنایت بر جنین از جهت ضمان (دیه) و کفاره قتل، چهار قسم است :
قسم اول : نه دیه دارد و نه کفاره، که شامل سه صورت است :
1- اگر همراه مادرش بمیرد و از (شکم) او خارج نشود.
2- اگر بصورت مضغه غیر شکل یافته یا قبل از آن مرحله سقط و خارج شود. (مضغه غیر مخلقة : پاره گوشت قبل ازشکل‌گیری خلقت در آن).
3- در داخل شکم مادرش بمیرد و درحالیکه حیات مادر پابرجاست جنین از آن خارج نشود، این را ابن قدامه در "المغنی" (12/62) بیان کرده و گفته : از زهری نقل شده که : دیه (معادل قیمت برده) واجب است، زیرا بنظر می رسد که او جنین را کشته است.
قسم دوم : دیه معادل قیمت برده لازمست ولی کفاره بر او نیست، این حالت تنها یک صورت دارد و آن : جنین در مرحله مضغه مخلقه (پاره گوشتی که خلقتش شکل یافته) باشد ولی هنوز روح در کالبدش دمیده نشده، و در این مرحله سقط و خارج شود.
قسم سوم : دیه ای معادل قیمت برده بهمراه کفاره لازمست، و این قسم هم سه صورت دارد :
1- بعد از نفخ روح بصورت مُرده (از شکم مادر) خارج شود.
2- درحالیکه جنین کمتر از شش ماه دارد بصورت زنده از شکم مادر خارج شود، سپس بخاطر جنایت (وارد شده بر او) بمیرد.
3- درحالیکه جنین شش ماه کامل یا بیشتر دارد از شکم مادر خارج بشود و (در هنگام خروج) حرکتی مانند جستن و پریدن و یا شبیه حرکت حیوان مذبوح داشته باشد و بعد از آن بمیرد.
قسم چهارم : دیه ای کامل بهمراه کفاره لازمست، و تنها یک صورت دارد : درحالیکه جنین شش ماه کامل یا بیشتر دارد از شکم مادر خارج بشود و هنگام خروج حیات مستقری داشته باشد، سپس به سبب جنایت بر وی بمیرد».
نوشته : محمد بن صالح بن عثیمین فی 19/5/1414هـ .
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
