آیا اطلاق لقب « قدیسه » بر مریم مادر عیسی علیه السلام جایز است؟
الحمدلله،
تقدیس به معنای تطهیر، و قُدس به معنای طهارت است، و قدوس – که از اسماء الهی است – یعنی طاهر و منزه از عیوب و نقایص . "لسان العرب" (6/168- 169) .
ولی نه در قرآن و نه احادیث پیامبر صلی الله علیه وسلم به مریم رضی الله عنه لقب « قدیسه » اطلاق نشده است، و این لقب را نصاری از باب لغو در تعظیم او به ایشان اطلاق کرده اند، و غلو آنها تا جائی پیش رفت که به او مادر اله گفتند، تعالی الله عما یقولون ..
خداوند متعال می فرماید : « وَإِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَأُمِّیَ إِلَهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَکَ مَا یَکُونُ لِی أَنْ أَقُولَ مَا لَیْسَ لِی بِحَقٍّ » (مائده 116).
یعنی : « و آنگاه که خداوند به عیسی بن مریم می‌گوید: آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را بعنوان دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید؟!، او می‌گوید: منزهی تو! من حق ندارم آنچه را که شایسته من نیست، بگویم».
در قرآن مریم رضی الله عنها با لفظ « صدیقه » وصف شده، و در احادیث نبوی صلی الله علیه وسلم نیز با لفظ « عَذراء » و « بَتول » وصف شده است.
و عذراء به معنی دوشیزه و باکره است، و بتول یعنی دوشیزه ای که رغبتش را به مردان و ازدواج قطع کرده باشد و نیازی به آنها نداشته باشد. بنقل از : " القاموس المحیط " فیروزآبادی .
خداوند متعال در این آیه مریم رضی الله عنها را به صدیق توصیف می کند : «مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کَانَا یَأْکُلَانِ الطَّعَامَ انْظُرْ کَیْفَ نُبَیِّنُ لَهُمُ الْآیَاتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّی یُؤْفَکُونَ» (مائده 75).
یعنی : «مسیح فرزند مریم، فقط فرستاده (خدا) بود؛ پیش از وی نیز، فرستادگان دیگری بودند، مادرش زن بسیار راستگویی (صدیقه) بود؛ هر دو، غذا میخوردند؛ (با این حال، چگونه دعوی الوهیّت مسیح و پرستش مریم را دارید؟!) بنگر چگونه نشانه را برای آنها آشکار میسازیم! سپس بنگر چگونه از حق بازگردانده میشوند».
و امام احمد در مسند خود روایت کرده : « أن النجاشی أرسل إلی جعفر بن أبی طالب وأصحابه رضی الله عنهم الذین هاجروا إلی الحبشة أرسل یسألهم عن المسیح علیه السلام ما یقولون فیه .
قالت أم سلمة رضی الله عنها : فَاجْتَمَعَ الْقَوْمُ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ : مَاذَا تَقُولُونَ فِی عِیسَی إِذَا سَأَلَکُمْ عَنْهُ ؟ قَالُوا نَقُولُ وَاللَّهِ فِیهِ مَا قَالَ اللَّهُ وَمَا جَاءَ بِهِ نَبِیُّنَا کَائِنًا فِی ذَلِکَ مَا هُوَ کَائِنٌ .
فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَیْهِ قَالَ لَهُمْ : مَا تَقُولُونَ فِی عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ ؟ فَقَالَ لَهُ جَعْفَرُ بْنُ أَبِی طَالِبٍ : نَقُولُ فِیهِ الَّذِی جَاءَ بِهِ نَبِیُّنَا : هُوَ عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ وَرُوحُهُ وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَی مَرْیَمَ الْعَذْرَاءِ الْبَتُولِ . قَالَتْ : فَضَرَبَ النَّجَاشِیُّ یَدَهُ إِلَی الْأَرْضِ فَأَخَذَ مِنْهَا عُودًا ثُمَّ قَالَ : مَا عَدَا عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ مَا قُلْتَ هَذَا الْعُودَ» مسند أحمد (1742) و صححه الألبانی فی "صحیح السیرة" .
یعنی : «نجاشی بدنبال جعفر بن ابوطالب و یارانش رضی الله عنهم فرستاد که به حبشه هجرت کرده بودند، فرستاد تا از آنان درباره مسیح علیه السلام بپرسد که چه نظری درباره ایشان دارند؟
ام سلمه رضی الله عنها (که همراه آنها بود) روایت می کند : وقتی فرستادة نجاشی نزد مسلمانان آمد، جمع شدند و به یکدیگر گفتند: وقتی نزد او رفتید چه می‌گویید؟ گفتند: به خدا سوگند آنچه می‌دانیم و آنچه پیامبرمان ما را به آن دستور داده است، می‌گوییم هر چه خواهد بشود.
وقتی مسلمانان مهاجر به حضور نجاشی رسیدند، نجاشی به آنها گفت: درباره عیسی بن مریم چه می‌گوئید؟ جعفر در پاسخ اظهار داشت درباره او همان اعتقادی را داریم که پیامبرمان آورده است که او (عیسی) بنده خدا و رسول او و روح و کلمه اوست که آن را به مریم عذراء و بتول القاء کرده است. ام سلمه می‌گوید : نجاشی دستش را به زمین زد و قطعه چوبی برداشت و گفت : به خدا عیسی بن مریم با آنچه تو گفتی به اندازة این چوپ نیز متفاوت نبوده است».
پس بر ما مسلمانان لازمست درباره عیسی علیه السلام و مادرش رضی الله عنه چیزی بگوئیم که خدا و رسولش صلی الله علیه وسلم گفتند، و بجای آن به اقوال و القاب اهل کتاب چنگ نزنیم، چه به غلو نصاری در حق عیسی و مریم علیهما السلام باشد یا به جفای یهود در حق آنها ..
و برای همین الله متعال می فرماید : «یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَی مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَیْرًا لَکُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَکَفَی بِاللَّهِ وَکِیلًا» (نساء 171).
یعنی : «ای اهل کتاب! در دین خود، غلوّ (و زیاده روی) نکنید! و درباره خدا، غیر از حق نگویید! مسیح عیسی بن مریم فقط فرستاده خدا، و کلمه (و مخلوق) اوست، که او را به مریم القا نمود؛ و روحی (شایسته) از طرف او بود. بنابر این، به خدا و پیامبران او، ایمان بیاورید! و نگویید: «(خداوند) سهگانه است!» (از این سخن) خودداری کنید که برای شما بهتر است! خدا، تنها معبود یگانه است؛ او منزه است که فرزندی داشته باشد؛ (بلکه) از آن اوست آنچه در آسمانها و در زمین است؛ و برای تدبیر و سرپرستی آنها، خداوند کافی است».
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
