برادرم دو ماه قبل ازدواج کرد، پدرم در مراسم عروسی او دو مرد را دعوت نمود که در آنجا آواز خوانی و دف نوازی کنند، به پدرم گفتم که برای مردان جایز نیست، ولی او گفت : در عروسی اشکالی ندارد! حتی یکسری دلایل هم ذکر کردند ولی معتقدم آن دلایل ضعیف باشند، آیا بنظر شما دف نوازی مرد در مراسم عروسی جایز است یا حرام؟
الحمدلله،
اولاً : اهل علم در این مورد اختلاف نظر ندارند که زنان می توانند در مراسم عروسی دف بزنند، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : «فَصْلُ مَا بَیْنَ الْحَرَامِ وَالْحَلَالِ : الدُّفُّ وَالصَّوْتُ» ترمذی (1008) و نسائی (3316)، وحسنه الألبانی.
یعنی : «فاصله و فرق بین حلال و حرام در نکاح، دف و آواز است».
امام شوکانی در "نیل الأوطار" (6/200) گفته: «این حدیث، دلالت دارد بر اینکه دف زنی در مراسم ازدواج و گفتن بعضی کلمات با صدای بلند جایز است».
و امام بخاری از ربیع دختر معوذ روایت کرده که گفت : « دَخَلَ عَلَیَّ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ غَدَاةَ بُنِیَ عَلَیَّ ، فَجَلَسَ عَلَی فِرَاشِی ، وَجُوَیْرِیَاتٌ یَضْرِبْنَ بِالدُّفِّ یَنْدُبْنَ مَنْ قُتِلَ مِنْ آبَائِهِنَّ یَوْمَ بَدْرٍ، حَتَّی قَالَتْ جَارِیَةٌ : وَفِینَا نَبِیٌّ یَعْلَمُ مَا فِی غَدٍ. فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : لَا تَقُولِی هَکَذَا ، وَقُولِی مَا کُنْتِ تَقُولِینَ» بخاری (3700).
یعنی : پیامبر صلی الله علیه وسلم صبح شب عروسی ام نزد من آمد، بر فرش نشست در حالی که چند کنیز مشغول دف زدن بودند و برای پدرانشان که در جنگ بدر کشته شده بودند، مرثیه می خواندند. در آن اثنا، یکی از کنیزان گفت: در میان ما پیامبری وجود دارد که می داند فردا چه پیش خواهد آمد. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «چنین نگو. بلکه همان سرود گذشته ات را بخوان».
المهلب می گوید : «این حدیث دلیل بر (جواز) اعلان نکاح بوسیله دف و آواز مباح است» بنقل از : "فتح الباری" ابن حجر (9/203).
و ابن بطال نیز در شرح آن می گوید : «علماء اتفاق نظر دارند که لهو (سرگرمی و شادی) در ولیمه نکاح (مراسم عروسی) جایز است، مثل دف زدن و مشابه آن که حرام نباشد». " شرح صحیح البخاری" لابن بطال (7/279).
دوما : اما علماء درباره جواز دف نوازی توسط مردان در عروسی ها اختلاف نظر دارند :
- جمهور علماء از مالکیه و شافعیه و حنابله گفتند : جایز است، زیرا احادیث بین زنان و مردان فرقی قائل نشده است.
نگاه کنید به : "حاشیة الدسوقی" (2/301)، "نهایة المحتاج" (8/298)، "الإنصاف" (8/ 342) .
- حنفیه و بعضی از علمای مذاهب دیگر گفتند : جواز دف نوازی فقط مختص زنان است، زیرا در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم و صحابه اینگونه رایج بود که زنان دف می زدند نه مردان، و این کار از اعمال خاص زنانه است و اگر مردان نیز دف بزنند پس خود را شبیه آنها کرده اند حال آنکه تشبیه کردن مرد خود را به زنان مورد نهی است.
نگاه کنید به : حاشیة ابن عابدین [5 /482] ، المغنی لابن قدامة (10/155) .
رأی راجح – والله اعلم – ترجیح اختصاص دف زدن برای زنان است، و این رأی حافظ ابن حجر، و ابن قدامه مقدسی، و شیخ الاسلام ابن تیمیه و همچنین علماء هیات دائمی افتاء (اللجنة الدائمة للإفتاء (19/ 115)) است.
و علامه ابن عثیمین اینگونه ترجیح داده که : بستگی به عرف منطقه دارد؛ اگر در عرف شهر و قومی دف زدن در بین زنانشان متداول بود نه مردها، در آنصورت مردان آنها نباید دف بزنند، ولی اگر در شهر و قوم دیگری اینگونه معروف بد که هم زن و هم مرد دف می زدند، پس برای مردان آنها ایرادی ندارد در شادی ها دف زنی کنند.
ایشان در کتاب " الشرح الممتع " (12/349) گفتند : «پس هرگاه عرف اینگونه باشد که جز زنان دف نمی زنند، در این هنگام می گوئیم : (دف نوازی مردان) یا مکروه است یا به دلیل تشابه ساختن خود (به اعمال) زنان حرام است، و هرگاه عادت و رسم اینگونه بود که زنان و مردان هر دو دف می زدند، (در اینحالت می گوئیم) مکروه نیست، زیرا مقصود (از دف زدن در اینجا) اعلان (نکاح) است، و اعلان نکاح بوسیله دف زنی مردان از اعلان آن با دف زنی زنان بلیغ تر است، زیرا اگر زنان دف بزنند در مکان بسته دف خواهند زد تا صدای آنها شنیده نشود، ولی مردان در مکان ظاهرتری دف می زنند و لذا برای اعلان (نکاح) این رساتر است، و این ظاهر نص امام احمد رحمه الله است ... با این وجود اگر مفسده ای بدنبال داشته باشد – نه تنها در مورد دف بلکه در مورد تمام مباح ها – آنگاه منع خواهد شد».
از آنجائیکه این مسأله اختلافی است، و اختلاف آن معتبر است، و قول به جواز آن، وجه معتبری است، لذا اگر کسی معتقد به جواز آن بود نباید با او نزاع کرد، و نباید همانند مسأله موسیقی در این مورد سختگیری شود..
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
