آیا جایز است تصویر انسان را نقاشی کرد بدون آنکه خطوط صورتش را کشید؟ مثلا چشم و بینی و دهان آنرا رسم نکرد. و اگر جایز است آیا می توان در تمام جهات آنرا کشید چنانکه در بعضی برنامه ها دیده می شود؟
الحمدلله،
پیامبر صلی الله علیه وسلم کسانی را که نقاشی موجودات ذی روح می کشند و یا مجسمه و پیکره آنان را می تراشند، به عذاب قیامت هشدار داده است، چنانکه از عبدالله بن عمر رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود : « إِنَّ الَّذِینَ یَصْنَعُونَ هَذِهِ الصُّوَرَ یُعَذَّبُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ، یُقَالُ لَهُمْ : أَحْیُوا مَا خَلَقْتُمْ» بخاری (5607) ومسلم (2108).
یعنی : «همانا روز قیامت کسانی را که این مجسمه ها و تصاویر را می سازند عذاب می دهند و به آنها می گویند: آنچه را که خلق کرده اید، زنده کنید».
اما تصویرهایی که خطوط چهره آن بطور کامل رسم نشده باشد، مثلا چشم و بینی و دهان نداشته باشند، داخل در تصاویر حرام نمی شوند، و لذا کسانی که آنرا می کشند نیز مشمول هشدار وارده در حدیث نخواهند شد، چرا که این نوع تصویر مشابهتی با خلقت خداوندی ندارد.
در حدیث صحیح از عایشه رضی الله عنها روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : «أَشَدُّ النَّاسِ عَذَابًا یَوْمَ القِیَامَةِ الَّذِینَ یُضَاهُونَ بِخَلْقِ اللَّهِ» بخاری (5954) و مسلم (2107).
یعنی : «شدیدترین عذاب را نزد خداوند در روز قیامت، کسانی دارند که به آفرینش خداوند تشبه میجویند».
علامه ابن عثیمین می گوید : «(اسباب بازیهایی) که علی رغم وجود اعضاء و سر و گردن، صورت واضح ندارند، مثلا چشم و بینی ندارند، ایرادی بر آنها نیست، زیرا این نوع مشابهتی با خلقت خداوندی ندارد». "مجموع فتاوی الشیخ ابن عثیمین" ( 2 / سؤال 330 ) .
و باز گفتند : «هر کسی چیزی بسازد که با خلقت خداوندی تشابه کند، مشمول حدیث می شود که پیامبر صلی الله علیه وسلم : «تصویرگران را لعن کرد ...» و فرمود : «سخت ترین عذاب روز قیامت از آن تصویرگران است»، اما همانطور که گفتم : اگر صورت واضحی نداشته باشد، یعنی چشم و بینی و دهان و انگشت نداشته باشد، آن تصویر کامل نیست، و مشابهتی با خلقت خداوندی ندارد» "مجموع فتاوی الشیخ ابن عثیمین" ( 2 / سؤال 331 ) .
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
