شرطهای انجام عبادت مقبول
 

شرطهای انجام عبادت مقبول

شرطهاي انجام عبادت

 

از شیخ محمد بن صالح بن عثيمين رحمه الله سؤال شد كه: شرطهاي انجام عبادت صحيح در اسلام را ‏توضيح دهيد؟

ايشان اين گونه جواب  دادند:‏

الحمد لله  ‏

اول اينكه: عبادت بايد در سبب و وسيله اش موافق شريعت باشد. يعني اگر انسان الله را با وسايلي كه ‏در شريعت ثابت نشده عبادت كند، آن عبادت مردود است زيرا الله تعالي و رسول الله صلی الله علیه ‏وسلم به آن امر نكرده اند. براي مثال مي توان به برگزاري جشن ميلاد رسول و شب بيست و هفتم ‏رجب كه ادعا مي كنند رسول الله صلی الله علیه وسلم  در آن به معراج رفته است، اشاره نمود.‏

از نظر تاريخي ثابت نشده است كه شب بيست و هفتم رجب، معراج رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏بوده است و در كتابهاي حديث نيز كه در دست ماست حرفي كه دلالت كند رسول اللهه در آن ‏شب عروج نموده باشد در دست نيست، لذاصحت سند آن نيز قابل اثبات نمي باشد.‏

به فرض اثبات آن، آيا حق اين است كه در آن شب عبادت كنيم و يا آن را عيد قرار دهيم؟ هرگز. ‏زيرا هنگامي كه رسول الله صلی الله علیه وسلم قدم به مدينه گذاشتند و ديدند كه انصار در دو ‏روز مشغول بازي و سرگرمي هستند، فرمود:«إن الله أبدلكم بخير منهما» (خداوند آن را برايتان ‏به بهتر از اين دو تبديل كرده است) و عيد فطر و عيد قربان را برايشان بيان كرد. و اين مي ‏رساند  كه پيامبر صلی الله علیه وسلم كراهت داشتند از اينكه عيدي غير از اعياد اسلامي در ‏اسلام به وجود آيد. اين اعياد عبارتند از: دو عيد ساليانه كه عيد فطر و عيد قربان مي باشد و يك ‏عيد هفتگي كه جمعه است. و اگر چه ثابت شود كه رسول الله صلی الله علیه وسلم در شب ‏بيست و هفت به معراج رفته است- كه اين جز لاوه گويي چيز ديگري نيست- نبايد بدون اجازه ‏شرع چيزي در دين ايجاد كرد.‏

چنان كه گذشت بدعت كاري بزرگ و اثر آن بر قلب مخرب است و اگر در آن لحظه با انجام اين بدعت ‏در قلب انسان رقت و مهرباني وجود داشته  باشد قطعاً به عكس تبديل مي شود زيرا قلب با انجام آن شاد ‏شده و دوام هم نمي يابد بلكه به دنبالش پشيماني و ندامت روي مي دهد. تمام بدعت ها خطرناك هستند ‏زيرا نكوهش و سرزنش را در ضمن خود دارد. انجام بدعت به منزله اين است كه رسول الله صلی الله ‏علیه وسلم  شريعت را تمام نكرده است در حاليكه الله سبحانه و تعالي مي فرمايد:«اليوم أكملت لكم دينكم ‏وأتممت عليكم نعمتي ورضيت لكم الإسلام دينا» «امروز دينتان را برايتان تكميل كردم و نعمتم را بر ‏شما تمام نمودم و راضي شدم كه اسلام دينتان باشد.» نكته عجيب اين است كه  بعضي از مبتلايان به ‏بدعت نهايت حرص و طمع را بر اجراي آن دارند در حاليكه نسبت به  آنچه صحيح و سودمند است، ‏سهل انگارند. به  همين دليل  برگزاري جشن معراج در شب بيست و هفت رجب بدعت است چرا كه ‏شريعت به آن امر نكرده است.‏

دوم اينكه: عبادت بايد از نظر جنس و نوع موافق شريعت باشد. مثلاً اگر انسان اسبي را قرباني كند از ‏نظر جنس با شرع مخالفت نموده است(زيرا قرباني تنها با چهارپاياني چون شتر، گاو و گوسفند صحيح ‏است.)‏

سوم اينكه: عبادت بايد از نظر قدر و اندازه موافق شريعت باشد. اگر كسي بگويد فلاني نماز ظهر را ‏شش ركعت مي خواند آيا  عبادتش موافق شرع است؟ هرگز. زيرا در اندازه و مقدار موافق شريعت ‏نيست. و اگر بگويد فلاني سبحان الله و الحمد لله و الله اكبر را سي و پنج بار بعد از هر نماز واجب مي ‏خواند آيا صحيح است؟ جواب مي دهيم: اگر قصد تو با اين اعداد عبادت الله تعالي است دچار خطا شده ‏اي  و اگر قصد تو اين است كه همراه آنچه رسول الله صلی الله علیه وسلم آورده است بيشتر بخواني و ‏در همان حال معتقد هستي كه سي و سه مشروع است زيادتر خواندنت اشكالي ندارد زيرا تو آن را جدا ‏كرده اي و قصد تو زياد كردن در شريعت خداوند نيست.‏

 

چهارم اينكه: بايد عبادت از لحاظ كيفيت موافق شريعت باشد. اگر عبادت انسان از نظر نوع، اندازه و ‏سبب درست باشد اما در كيفيت آن با شريعت مخالفت كند، عبادتش صحيح نيست. براي مثال: مردي ‏دچار حدث اصغر شده است. وضو مي گيرد ولي ابتدا پاهايش را مي شويد سپس سرش را مسح مي كند ‏بعد دست و در آخر صورتش را مي شود آيا وضويش صحيح است؟ خير. زيرا او در كيفيت مخالف ‏شريعت عمل كرده است.‏

پنجم اينكه: عبادت از لحاظ زمان بايد آن گونه باشد كه شريعت گفته است. براي مثال انسان ماه رمضان ‏را در شعبان يا شوال بگيرد يا نماز ظهر را قبل از شروع وقتش بخواند يا هنگامي نماز را بخواند كه ‏سايه هر چير به اندازه خودش رسيده است. خواندن نماز بعد از گذشت وقتش صحيح نيست. براي اين ‏است كه مي گوييم اگر انسان عمداً نمازي را ترك كند تا بدون عذر وقتش بگذرد حتي اگر هزار بار ‏تكرار كند از او قبول نمي شود.‏

‏ قائده مهمي كه اينجا حاصل مي شود اين است كه تمام عبادات داراي زمان مشخصي هستند كه اگر ‏انسان بدون عذر آن را از وقتش خارج كند قابل قبول نمي باشد و مردود است. دليل براي اين گفته ‏فرموده عايشه رضی الله عنها مي باشد كه مي گويد: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:«من عمل ‏عملا ليس عليه أمرنا فهو رد» (هر كس كاري انجام دهد و دستور ما  برآن  نباشد مردود است).‏

 

ششم اينكه: عبادت بايد از لحاظ مكان همگام با شريعت باشد. اگر انسان در روز عرفه در مزدلفه توقف ‏نمايد، توقف او صحيح نيست زيرا از لحاظ مكان عبادتش موافق شريعت نيست. و همين طور اگر ‏انسان در منزلش اعتكاف نمايد، درست نيست. زيرا مكان اعتكاف مسجد است. بنابراين صحيح نيست ‏زن در منزلش اعتكاف نمايد چون خانه مكان اعتكاف نيست. رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگامي كه ‏ديد بعضي از همسرانش به خيمه هايي كه در مسجد براي اعتكاف درست كرده بودند  مي روند به ‏برداشتن خيمه و ملغي كردن اعتكاف دستور داد و به آنها نفرمود كه در منزل اعتكاف كنند چون از ‏نظر مكان مخالف شرع است.‏

اين شش صفت زماني تحقق پيدا مي كند كه آنها را در عبادت با هم جمع نماييم.‏

‏1. سبب2. جنس3. اندازه4. كيفيت5. زمان6. مكان.‏

 

وصلي الله علي محمد واله وصحبه اجمعين و آخر دعوانا  ان الحمد لله رب العلمين

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com