اگر زن و شوهری هر دو در یک تصادف کشته شوند، کدامیک از دیگری ارث می برد؟
 

اگر زن و شوهری هر دو در یک تصادف کشته شوند، کدامیک از دیگری ارث می برد؟

الحمدلله،

اگر انسانی بمیرد، تنها ورثه ای از او ارث می برند که در قید حیات اند، و برای آنکه به ورثه سهمی داده شود لازمست حیات وارث بعد از مرگ موروث محقق شود.

بعنوان مثال در این سوال : اگر برای ما روشن شود که یکی از زوجین نسبت به دیگری با تاخیر فوت کرده – حتی اگر برای لحظه ای باشد – در اینصورت آن زوجی که با تاخیر مرده از دیگری ارث می برد، چون او در زمان فوتش هنوز زنده بوده و لذا صلاحیت ارث گرفتن را داشته است، بعد سهم الارث او – که الان با تاخیر مرده - بهمراه سایر ماترکش بین ورثه اش تقسیم می شود.

اما اگر ندانیم کدامیک از زوجین زودتر از دیگری مرده، در اینحالت جمهور علماء گفتند : توارث بین هیچکدام ثابت نمی شود، یعنی هیچیک از دیگری ارث نمی برد، زیرا از جمله شروط ارث بردن آنست که حیات وارث بعد از مرگ موروث محقق بدانیم، ولی در اینجا این شرط برقرار نیست. پس در اینحالت : ماترک شوهر بر ورثه اش تقسیم می شود، ولی چیزی به همسر دومش – که همراه او فوت کرده – نمی رسد. و همینطور ماترک همسر بر ورثه اش تقسیم می شود ولی چیزی به شوهرش نمی رسد.

علامه ابن عثیمین درباره حکم چندین نفری که ورثه هم اند اما در یک حادثه فوت می کنند، می گوید : «هرگاه چنین چیزی روی دهد، بیشتر از پنج حالت ممکن نیست :

اول : می دانیم دقیقا کدامیک دیرتر فوت کرده، پس او از آنهائی که زودتر فوت کردند ارث می برد، اما عکس آن صادق نیست.

دوم : اگر بدانیم که مرگ همه در یک آن واحد بوده، در اینحالت توارثی بین آنها نیست، زیرا از شروط ارث بردن حیات وارث بعد از مرگ موروثش است چه مرگ حقیقی باشد یا حکمی .

سوم : نمی دانیم مرگ آنها چگونه واقع شده؛ آیا به ترتیب فوت کردند یا در آنِ واحد؟

چهارم : می دانیم که مرگ آنها به ترتیب بوده، اما بطور دقیق نمی دانیم کدام درنگ تر مرده؟

پنجم : اگر بدانیم که کدامیک درنگ تر مرده اما بعدا فراموش کنیم.

در این سه حالت اخیر توارثی بین آنها نیست، و این رأی ابوحنیفه و مالک و شافعی است، همچنین رای برگزیده ابن قدامه و ابن تیمیه و پدربزرگش مجد، و همینطور استادمان عبدالرحمن سعدی و عبدالعزیز ابن باز است، و همین رأی هم صحیح است، زیرا از شروط ارث بردن؛ حیات وارث بعد از مرگ موروثش است چه مرگ حقیقی باشد یا حکمی، و چنین چیزی با جهل حاصل نمی شود، فقط شافعیه در مورد حالت پنجم گفتند : توقف می کنیم تا بیاد آورد و یا با هم مصالحه کنند، زیرا یادآوردن غیر محتمل نیست» "تسهیل الفرائض" (صـ 142، 143) .

 

با توجه به این توضیحات :

1- درباره تقسیم میراث زن باید گفت :

اگر شوهر دیرتر مرده باشد، او از زنش ارث می برد، که بصورت زیر است :

شوهر نصف میراث زن را می برد، و مادرش (یعنی مادر آن زن) یک ششم، و مابقی از آن برادر و دو خواهرش است، بگونه ایکه سهم برادر برابر سهم هر دو خواهر باشد.

ولی اگر ندانیم که آیا شوهر دیرتر مرده یا خیر؟ در آنصورت میراث زن به شوهرش نمی رسد، و تقسیم ارثش بصورت زیر است :

یک ششم به مادرش، و مابقی از آن برادر و دو خواهرش است، بگونه ایکه سهم برادر برابر سهم هر دو خواهر باشد.

2- درباره تقسیم میراث شوهر باید گفت :

اگر زنش دیرتر مرده باشد، در آنصورت او از شوهرش ارث می برد، و تقسیم ارث شوهر بصورت زیر است :

به هر دو همسرش مجموعا یک هشتم می رسد که بصورت برابر بین هم تقسیم کنند، و به پدرش یک ششم می رسد، و مابقی از آن فرزندانش است، بگونه ایکه سهم هر پسر برابر سهم دو دختر باشد.

و اگر ندانیم که آیا زنش دیرتر مرده یا خیر؟ در اینحالت ارثی به زن نمی رسد، و تقسیم میراث مرد بصورت سابق است با این تفاوت که یک هشتم کل ماترک تماما به همسر اولش می رسد.

 

نکته : بعد از آنکه سهم آن زن و شوهر فت شده جدا شد، این بار سهمش به ورثه اش می رسد.

نکته : دیه ای که دریافت می کنند به ماترک متوفی ملحق می شود.

نکته : هرآنچه آن زن یا شوهر در زمان حیات خود در تملک داشتند، اکنون با مرگشان به ماترک و میراث آنها تبدیل شده و کل ورثه در آن سهیم اند، از جمله خانه ای که متعلق به آن مرد است که همه ورثه در آن شریکند، طبق تقسیم بندی فوق ..

توصیه می شود به دلیل پیچیدگی تقسیم ارث، مسأله را نزد دادگاه شرعی یا یک عالم وارد به قضیه میراث مطرح کنید تا با بررسی بیشتر و کاملتر اقدام به تقسیم ارث کنند و از بروز اختلافات هم جلوگیری کرده باشند.

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

 

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com