اگر نقاشی نکشد در امتحان مردود می شود

الحمدلله،

اولا : کشیدن تصویر موجودات دارای روح (انسان و حیوان) و یا ساختن مجسمه آنها حرام است، و حتی جزو گناهان کبیره محسوب می شود، زیرا این افراد به عذاب قیامت هشدار داده اند، چنانکه از عبدالله بن عمر رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود : «إِنَّ الَّذِینَ یَصْنَعُونَ هَذِهِ الصُّوَرَ یُعَذَّبُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ، یُقَالُ لَهُمْ : أَحْیُوا مَا خَلَقْتُمْ» بخاری (5607) ومسلم (2108).

یعنی : «همانا روز قیامت کسانی را که این مجسمه ها و تصاویر را می سازند عذاب می دهند و به آنها می گویند: آنچه را که خلق کرده اید، زنده کنید».

دوما : اگر تصویر یا مجسمه بدون سر باشد، و یا اگر سر دارد صورت و چهره آن واضح نباشد، یعنی خطوط چهره – مثل چشم و گوش و بینی و دهان – رسم نشود، در آنصورت چنین تصویری داخل در تصاویر حرام نمی شوند، و لذا کسانی که آنرا می کشند نیز مشمول هشدار وارده در حدیث نخواهند شد، چرا که این نوع تصویر مشابهتی با خلقت خداوندی ندارد.

در حدیث صحیح از عایشه رضی الله عنها روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : «أَشَدُّ النَّاسِ عَذَابًا یَوْمَ القِیَامَةِ الَّذِینَ یُضَاهُونَ بِخَلْقِ اللَّهِ» بخاری (5954) و مسلم (2107).

یعنی : «شدیدترین عذاب را نزد خداوند در روز قیامت، کسانی دارند که به آفرینش خداوند تشبه می‌جویند».

علامه ابن عثیمین می گوید : «(اسباب بازیهایی) که علی رغم وجود اعضاء و سر و گردن، صورت واضح ندارند، مثلا چشم و بینی ندارند، ایرادی بر آنها نیست، زیرا این نوع مشابهتی با خلقت خداوندی ندارد». "مجموع فتاوی الشیخ ابن عثیمین" ( 2 / سؤال 330 ) .

سوما : هرگاه دانشجو یا دانش آموز ملزم به کشیدن تصویر شد، چنانچه برای وی ممکن بود که تصاویر مباح بکشد – مثل مناظر طبیعی و جمادات – در آنصورت برای او جایز نیست تصویر ذی روح بکشد، مگر آنکه تصویر بدون سر باشد، یا خطوط چهره آنرا رسم نکند.

از جناب علامه ابن عثیمین سوال شد : بعضی از دانش آموزان نیاز دارند که به غرض آموزش و درسشان تصویر حیوانات را رسم کنند، حکم آن چیست؟

پاسخ دادند : «جایز نیست که تصویر حیوانات را بکشند، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم تصویرگران را لعن فرستاد، و فرمود : «أشد الناس عذاباً یوم القیامة المصورون» یعنی : سخت ترین عذاب روز قیامت از آن تصویرگران است. و این حدیث دلالت می کند که تصویر سازی از گناهان کبیره است، زیرا لعن فرستادن و همینطور هشدار به عذاب سخت جز برای گناه کبیره نیست. اما می توان اجزای بدن (انسان) را کشید، مثل دست و پا و مشابه اینها، زیرا این اجزاء حیات (مستقل) ندارند، و بر طبق ظاهر نصوص آن (تصاویری) حرام هستند که حیات (مستقل) داشته باشند، به دلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه وسلم در بعضی احادیث : « وَکُلِّفَ أنْ ینفُخَ فیها الرُّوحَ وَلیْس بِنافخٍ ». یعنی : « (کسیکه تصویر حیوان یا انسانی را بکشد) مؤظف می گردد که در آن روح بدمد، در حالیکه قدرت دمیدن را ندارد» به روایت بخاری ».

"فتاوی ابن عثیمین" (2/272) .

و باز گفتند : «و هرگاه دانش آموز ملزم شد، حیوانی بکشد که بدون سر باشد».

"فتاوی ابن عثیمین" (2/272،274) .

ولی اگر دانش آموز ملزم به کشیدن تصویر کامل بهمراه چهره آن شد، و اگر آنرا نکشد مردود شود، چی؟:

در این مورد علامه ابن عثیمین اینگونه پاسخ دادند : «اگر اینگونه باشد پس در آنصورت دانش آموز به انجام آن مضطر است (یعنی می تواند از باب اضطرار آنرا رسم کند)، و گناه آن بر دوش کسی خواهد بود که وی را ملزم به انجام آن کرده است، اما از مسئولین انتظار می رود که تا این حد پیش نروند، که بندگان خدا ناچار به معصیت خداوند شوند».

مجموع فتاوی ابن عثیمین (2/274) .

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com